Гал голомт гэдэг үг Монголчууд та бидэнд ихийг бодогдуулдаг билээ.
Миний бодлоор үндсэн цөм,цул зүйл,хагарч болохгүй салгаж болохгүй бас анх эхний ариун нандин гэсэн утгыг агуулдаг байх гэж боддог.Түүх домог,ном судраас үзхэд гал үүссэнтэй холбоотой гал-- гал сахих – гал манах—гал голомт--галын хаан—гал тахих зэрэг үгнүүд гарсан бөгөөд монголчууд үйл хөдлөл өөрсдийн ёс заншилдаа утгыг улам төгөлдөржүүлэн хэрэглэж иржээ.
Анхны үед хүн байглийн элдэв үзэгдлээс үүссэн галаас зугтаж байснаа больж галыг хэрэглэж болохыг харж ойлгон дулаацах,араатнаас өөрийгөө хамгаалах,хоол идэшээ болгох зэрэгт ашиглаж байлаа.Энэ үед хараахан гал гаргах аргыг бодож олоогүй байсан бөгөөд байглийн үзэгдлээс гарсан галыг аль болох унтраахгүйг хичээж галаа манаж хонодог байжээ.
Монголчууд 1950-д он хүртэл хөдөө алс нутгуудаар ил тулганд гал манаж байсан байна.Гал манах арга нь энгийн ба галын дөл унтарсан хойно удаан шатдаг хожуул,хатуу аргал хөрзөн хийж дээрээс нь нурмаар булдаг байв.
Эртний хүмүүс гал манах арга бүтэмжгүй болох үед давирхайтай модыг хооронд үрж нэг ёсондоо мөнхийн галтай болж үрэлтийн хүчийг ашиглах боллоо. Байнгын галтай болсон хүмүүс аажим аажимаар сууц оромжтой болж, улмаар хүй нэгдлийн үеэс ураг төрөл ,овог аймгаараа амьдран суух болсон байна.Энэ цаг мөчөөс эхлэн гал голомт хэмээх ойлголт гарч ирсэн юм.
Бас голомт гэдэг үгийн тухайд овоохой /урц/ гэр, өрх гэр, ханат гэрийн гол тулгуур мод байдаг ба үүнийг нэрлэсэн үг байж магадгүй юм.Тухайлбал тулгуур мод,гол мод гэдэг үгнээс голомт, гол модны дэргэд гал гаргах гэсэн утгаар тайлж болох юм.
Эртний хүмүүс гал манах арга бүтэмжгүй болох үед давирхайтай модыг хооронд үрж нэг ёсондоо мөнхийн галтай болж үрэлтийн хүчийг ашиглах боллоо. Байнгын галтай болсон хүмүүс аажим аажимаар сууц оромжтой болж, улмаар хүй нэгдлийн үеэс ураг төрөл ,овог аймгаараа амьдран суух болсон байна.Энэ цаг мөчөөс эхлэн гал голомт хэмээх ойлголт гарч ирсэн юм.
Бас голомт гэдэг үгийн тухайд овоохой /урц/ гэр, өрх гэр, ханат гэрийн гол тулгуур мод байдаг ба үүнийг нэрлэсэн үг байж магадгүй юм.Тухайлбал тулгуур мод,гол мод гэдэг үгнээс голомт, гол модны дэргэд гал гаргах гэсэн утгаар тайлж болох юм.
Ёр нь “Голомт “ гэдэг үг “Гал” аас өмнө үүссэн байх талтай.
Монголчууд гал голомтийг гал манах гэдэгтэй холбогдуулж маш нарийн ёс заншил болгон хэвшүүлэн хэрэглэж иржээ. Гал голомт бол Гал манах,Галын хаан бол отгон хүү гэсэн утгаар илэрхийлэгдэж байдаг байна.Айлын хамгийн бага хүүг отгон хүү гэх бөгөөд үе удам дамжсан гал голомтоо түүнд уламжлуулан өгдөг.Монголын нууц товчоонд өгүүлснээр айлын бага хүү гал голомт залгамжлаад зогсохгүй нутаг усаа сахин үлддэг байжээ.Тиймээс ч гол дэвтээх охиноос голомт сахих хүү гэдэг зүйрлэл гарчээ.Тэгэхээр айлын отгон хүү гэдэг амь наснаас илүү үнэтэйд тооцогдож удам угсаа гал голомтоо залгамжлан авч явах үүрэг хүлээдэг байна.
Гал голомттой холбоотой бас нэгэн чухал хэрэглэл бол тулга юм.Гал голомт үүсгэж эхэлсэн тэр л үес галыг хэмжээ хязгаартай орчинд барьж байх үүднээс гурван чулуугаар тулга тулж галыг хэрэглэж байсан бол аажмаар төмрөөр гурван хөлтэй тулга хийж хэрэглэж эхэлжээ.Монгол түмэн үүнийг шалзан тулга гэж нэрлэдэг ба баруун хөлийг эцэг,зүүн хөлийг эх,зүүн урд хөлийг хүү хэмээн билэгшээдэг байна.
Монголчууд гал голомтийг гал манах гэдэгтэй холбогдуулж маш нарийн ёс заншил болгон хэвшүүлэн хэрэглэж иржээ. Гал голомт бол Гал манах,Галын хаан бол отгон хүү гэсэн утгаар илэрхийлэгдэж байдаг байна.Айлын хамгийн бага хүүг отгон хүү гэх бөгөөд үе удам дамжсан гал голомтоо түүнд уламжлуулан өгдөг.Монголын нууц товчоонд өгүүлснээр айлын бага хүү гал голомт залгамжлаад зогсохгүй нутаг усаа сахин үлддэг байжээ.Тиймээс ч гол дэвтээх охиноос голомт сахих хүү гэдэг зүйрлэл гарчээ.Тэгэхээр айлын отгон хүү гэдэг амь наснаас илүү үнэтэйд тооцогдож удам угсаа гал голомтоо залгамжлан авч явах үүрэг хүлээдэг байна.
Гал голомттой холбоотой бас нэгэн чухал хэрэглэл бол тулга юм.Гал голомт үүсгэж эхэлсэн тэр л үес галыг хэмжээ хязгаартай орчинд барьж байх үүднээс гурван чулуугаар тулга тулж галыг хэрэглэж байсан бол аажмаар төмрөөр гурван хөлтэй тулга хийж хэрэглэж эхэлжээ.Монгол түмэн үүнийг шалзан тулга гэж нэрлэдэг ба баруун хөлийг эцэг,зүүн хөлийг эх,зүүн урд хөлийг хүү хэмээн билэгшээдэг байна.
0 件のコメント:
コメントを投稿